Het Nederlandse Jeugd Instituut onderzoek doet jaarlijks een onderzoek naar het gamegedrag van jongeren. Een kleine 80 procent van de jongeren speelt wekelijks of vaker een game. De kans op dwangmatig gamen is bij online games groter. Jongens gamen meer dan meisjes en dat geldt dan vooral voor de online games. 55,6% van de jongens besteedt hier wekelijks 12,2 uur aan, tegen 12,1% van de meisjes die er gemiddeld 5,1 uur aan besteedt.
De voordelen en nadelen
Gamen doet men vooral om te ontspannen, om de dagelijkse stress even van zich af te kunnen zetten, maar ook om de status en macht die men kan behalen in een game. Games hebben een bijzondere aantrekkingskracht op jongeren met autisme. Het gamen kan op een positieve manier een bijdrage leveren aan hun ontwikkeling. Ze kunnen helpen bij het leren van vaardigheden. Gamen kan echter ook leiden tot problemen. Je kunt spreken over problematisch gamegedrag als er excessief veel tijd wordt besteed aan het gamen. Gameverslaafden kunnen zelfs zover gaan, dat zij minder slapen en daardoor slaapproblemen krijgen. Ze nemen geen tijd meer om te eten en slaan maaltijden over. Het gamen wordt belangrijker dan andere normale, dagelijkse activiteiten. Er ontstaan problemen op het gebied van werk en opleiding. Ook andere symptomen zoals ontwenningsverschijnselen en preoccupaties kunnen voorkomen. Het is dus belangrijk als ouder alert te zijn op het gamegedrag van je kind, om problemen op tijd te herkennen.
Meer weten over dit onderwerp? Boekentip!
Overmatig gamen
Met overmatig gamen wordt bedoeld dat het kind zoveel tijd en aandacht besteedt aan het gamen, dat andere, dagelijkse activiteiten worden verwaarloosd. Het is lastig om aan te duiden hoeveel uur gamen nu precies als teveel kan worden aangemerkt. Jongeren met autisme kunnen namelijk onverstoord uren gamen en zien dit eenvoudig als een ontspannende vrijetijdsbesteding. Het sociale leven komt bij deze groep hiermee niet direct of opvallend in de knoei te zitten. Overmatig gamen vertoont overeenkomsten met autisme. Obsessief gamen past in het beeld van autistische kinderen die zich urenlang kunnen bezighouden met één interesse. Het is daarom belangrijk om juist bij kinderen met autisme op tijd te ontdekken of er sprake is van problematisch gamegedrag. Je kunt stellen dat het gamen buitensporig wordt als er problemen ontstaan op lichamelijk en psychisch gebied en als het kind zich afzondert van zijn of haar sociale omgeving. Vermoeidheid en hoofdpijn kunnen duidelijke lichamelijke signalen zijn. Psychische problemen die kunnen wijzen op overmatig gamen zijn vergeetachtigheid, verstrooidheid of snel geïrriteerd zijn of snel ruzie maken.
Preoccupatie
Het steeds maar weer over het onderwerp gamen hebben, heeft veel weg van preoccupatie, één van de bekende kenmerken van autisme. Het is dan ook niet eenvoudig het juiste onderscheid te maken of je nu kunt spreken over een gameverslaving of preoccupatie. Wanneer een kind alleen maar kan praten over het gamen en zich niet van het gamen los kan maken, is het zinvol hier tijd en aandacht aan te besteden. Het moet het kind duidelijk worden dat overmatig gamen kan leiden tot lichamelijke, geestelijke en sociale problemen.
Verveling
Jongeren met autisme gebruiken het gamen vooral om zich te kunnen ontspannen en juist bij deze groep loert het gevaar dat het gamen het enige middel wordt om ingezet te worden ter ontspanning. Er wordt al snel naar de spelcomputer gegrepen. Het wordt de enige manier die zij kunnen bedenken om zich bijvoorbeeld terug te kunnen trekken uit situaties die voor hen als moeilijk worden ervaren. Het gamen geeft het kind het gevoel controle te hebben over de situatie en dit versterkt de drang naar het gamen.
Agressieve games
De fanatieke gamer zal niet snel of gemakkelijk het spel verlaten. Het gebeurt vaak dat kinderen enorm geïrriteerd kunnen reageren als hen door anderen (ouders) verteld wordt het spel te beëindigen, omdat het eten op tafel staat of omdat het bedtijd is. Ze kunnen door hun overgevoeligheid behoorlijk agressief reageren, temeer als de gamer de voorkeur heeft voor agressieve games. Als het kind plotseling moet stoppen in een game waarin hij zich in een wereld bevindt waarin hij moet zien te overleven, zit het op dat moment nog helemaal in het gevecht verwikkeld. Sommige kinderen met autisme halen fantasie en werkelijkheid nog wel eens door elkaar. Games kunnen hun beeld van de werkelijkheid behoorlijk beïnvloeden. Wees daarom extra voorzichtig met dit soort games. Het blijkt dat games waarin geweld voorkomt sterke invloed hebben op kinderen met autisme en het is niet uitgesloten dat het kind denkt dat dit gedrag ook in de werkelijkheid is geoorloofd. Er is nog te weinig betrouwbaar onderzoek naar gedaan of gewelddadige games direct invloed zouden hebben op agressief gedrag, maar er is wel al meerdere keren verband gelegd tussen moordpartijen op scholen en het fervent gamen met gewelddadige games.
Wat kun je doen tegen gameverslaving
Allereerst is het belangrijk te weten hoeveel tijd je kind doorbrengt met gamen. Maak afspraken hierover. Een rooster kan helpen met het indelen van (gunstige) tijden dat het kind mag gamen. Check welke games gespeeld worden. Informeer hierbij naar de inhoud en geschiktheid. Dit geldt ook voor de (online) spelletjes op de mobiele telefoon. Bespreek het geweld in games met je kind en maak een inschatting hoe je kind dit geweld ziet. Hoe meer het kind begrijpt dat het fictie is, hoe minder de kans dat het op een verkeerde manier beïnvloed zal worden. Maar blijf wel alert en houdt constant in de gaten hoe het kind op (bepaalde) games reageert. Je kunt bij problematisch gamegebruik met de mobiel de internettoegang tot (betaald) online gamen afsluiten via de provider. Zorg in dat geval ook dat het kind geen mogelijkheid heeft tot het stiekem gamen, bijvoorbeeld op zijn kamer. Wordt het gamegedrag zo problematisch dat je het zelf niet kunt oplossen, zoek dan zo snel mogelijk deskundige hulp. Via de huisarts kun je bijvoorbeeld een verwijzing vragen naar een instelling voor mensen met autisme of verslavingszorg of een eerstelijns psycholoog met ervaring op het gebied van gamen en autisme.