Tegenwoordig weet bijna iedereen wel wat mindfulness is. En gelukkig komt het steeds meer uit de zweverige hoek. Het is namelijk niet zweverig en het komt je zeker niet zomaar aanwaaien.
Mindfulness wordt steeds meer ingezet om volwassenen met bijvoorbeeld stress, burn-out klachten , chronische pijnklachten en depressie te helpen. Inmiddels is het wetenschappelijk aangetoond dat de klachten na een mindfulness training significant verminderen.
Dat dit dus een manier kan zijn om ook autistische mensen te helpen ligt voor de hand.
Veel mensen met autisme hebben (regelmatig) last van piekergedachten, overprikkeling van de zintuigen, angsten en somberheid. Het leven van alledag verloopt vaak moeizaam en het kost veel energie aan alle verwachtingen van relaties, werk en opleiding te voldoen. Hulp en therapie voor mensen met autisme richt zich vaak op praktische hulp ( bv planning en organisatie), psycho educatie (wat is er met me aan de hand) of medicatie (daar waar het gaat om het reguleren van emoties). Mindfulness leert wat je zelf kunt doen. Leert technieken aan om minder last te hebben van deze klachten. De klachten verdwijnen niet, maar worden beter hanteerbaar. Je leert bewust je aandacht te sturen en niet te blijven hangen in gepieker. Je leert je aandacht te richten op bijvoorbeeld je ademhaling waardoor je tot rust komt en even kunt bijtanken van een dag vol prikkels.
Wat is mindfulness eigenlijk? Mindfulness is eigenlijk niet anders dan bewust aanwezig zijn. Aandacht hebben bij wat je doet, denkt of voelt zonder er meteen (en automatisch) op te reageren. De basis van mindfulness is vriendelijke en bewuste aandacht voor gedachten, emoties en signalen van het lichaam, zonder iets af te wijzen of er helemaal in mee te gaan. Leren je binnenwereld te begrijpen, erkennen en accepteren.
De bevindingen bij groepjes mensen met ASS die een training hebben gevolgd ( op verschillende plekken in Nederland biedt de GGZ dergelijke trainingen al aan) zijn hoopgevend. Genoemd wordt het beter in slaap kunnen komen, minder piekeren, het tot rust kunnen komen bij gespannenheid en overprikkeling. Hoopvol dus mindfulness trainingen.
Maar hoe zit het dan met kinderen met autisme ?
Ook kinderen kampen regelmatig met “drukke hoofden”, moeilijk tot rust kunnen komen; pieker gedachten die maken dat ze niet kunnen slapen; emoties waar ze door overspoeld worden. Voor kinderen met autisme speelt dit zeker. Ze zijn vaak zo bezig de wereld om zich heen beheersbaar te houden, proberen dat wat ze meemaken een betekenis te geven, dat ze na een schooldag uiterst prikkelbaar (lees: doodmoe) zijn en moeten bijkomen van alle prikkels en ervaringen van de dag.
Om kinderen met autisme te helpen zich in de (sociale) wereld staande te houden worden er allerlei sociale vaardigheidstrainingen aangeboden. Dit is fijn om de kinderen zo handvatten aan te rijken hoe ze zich het best kunnen gedragen t.o.v. anderen. Dit leren ze namelijk niet spontaan, zoals de meeste kinderen. Maar deze trainingen zijn gericht op het kind in relatie met de ander. Dit terwijl het vaak nog zo lastig voor ze is wijs te worden uit wat er “in henzelf” gebeurd. Gevoelens en emoties kunnen ze vaak niet goed duiden. Soms hebben ze maar een manier om aan te geven dat er iets niet oké is, nl. zich helemaal terug trekken of om alles boos worden.
Mindfulness leert ze bij gevoelens stil te staan en ze te herkennen zonder er meteen iets aan te hoeven veranderen. Ze leren dit door te letten op seintjes in hun lichaam zonder er een goed of fout aan te koppelen. Door spelletjes en oefeningen leren ze zich beter concentreren en bv piekergedachten op deze manier wat minder te laten worden. Kinderen met autisme hebben graag het heft in eigenhand om zo de wereld voorspelbaar en duidelijk te houden.
Mindfulness biedt kinderen met autisme een handvat om grip te krijgen op hun eigen binnenwereld, om van daaruit de soms onoverzichtelijke prikkelvolle buitenwereld tegemoet te treden.